166 בָּא הַפָּסוּק וְאָמַר, מִי לֹא יִרָאֲךָ מֶלֶךְ הַגּוֹיִם [נ''א הַמֶּלֶךְ הָעֶלְיוֹן לִרְדּוֹת בָּהֶם וּלְהַלְקוֹתָם וְלַעֲשׂוֹת בָּהֶם רְצוֹנוֹ. כִּי לְךָ יָאָתָה, לִירָא מִמְּךָ לְמַעְלָה וּלְמַטָּה. כִּי בְכָל חַכְמֵי הַגּוֹיִם] - אֵלֶּה שַׁלִּיטִים גְּדוֹלִים הַמְמֻנִּים עֲלֵיהֶם. וּבְכָל מַלְכוּתָם - בַּמַּלְכוּת הַהִיא שֶׁלְּמַעְלָה, שֶׁהֲרֵי אַרְבַּע מַלְכֻיּוֹת שׁוֹלְטוֹת יֵשׁ לְמַעְלָה, וְשׁוֹלְטוֹת בִּרְצוֹנוֹ עַל כָּל שְׁאָר הָעַמִּים, וְעִם כָּל זֶה אֵין בָּהֶם שֶׁיַּעֲשֶׂה אֲפִלּוּ דָּבָר קָטָן אֶלָּא כְּמוֹ שֶׁצִּוָּה אוֹתָם, כְּמוֹ שֶׁכָּתוּב (דניאל ד) וְכִרְצוֹנוֹ עוֹשֶׂה בִּצְבָא הַשָּׁמַיִם וּבְדַיָּרֵי הָאָרֶץ. חַכְמֵי הַגּוֹיִם - אוֹתָם הַמְמֻנִּים וְהַגְּדוֹלִים שֶׁלְּמַעְלָה שֶׁחָכְמָתָם הִיא מֵהֶם. וּבְכָל מַלְכוּתָם - הַמַּלְכוּת הַשַּׁלֶּטֶת, כְּמוֹ שֶׁנֶּאֱמַר. וְזֶה הַמִּקְרָא כִּפְשׁוּטוֹ.
166 אֲתָא קְרָא וְאָמַר מִי לֹא יִרָאֲךָ מֶלֶךְ הַגּוֹיִם (נ''א מלכא עילאה לרדאה לון ולאלקאה לון ולמעבד בהון רעותיה. כי לך יאתה לדחלא מנך לעילא ותתא. כי בכל חכמי הגוים) אִלֵּין שַׁלִּיטִין רַבְרְבָן דִּי מְמַנָּן עֲלַיְיהוּ. וּבְכָל מַלְכוּתָם בְּהַהוּא מָלְכוּ דִּלְעֵילָא. דְּהָא אַרְבַּע מַלְכְּוָון שַׁלִּיטִין אִית לְעֵילָא וְשָׁלְטִין בִּרְעוּתֵיהּ עַל כָּל שְׁאָר עַמִּין. וְעִם כָּל דָּא לֵית בְּהוּ דְּיַעֲבִיד אֲפִלּוּ מִלָּה זְעֵירָא אֶלָּא כְּמָה דְּפָּקִּיד לוֹן דִּכְתִיב, (דניאל ד) וּכְמִצְבְּיֵה עָבִיד בְּחֵיל שְׁמַיָא וְדָיְירֵי אַרְעָא. חַכְמֵי הַגּוֹיִם אִנּוּן מְמַנָּן וְרַבְרְבָן דִּלְעֵילָא דְּחָכְמְתָא דִּלְהוֹן מִנַּיְיהוּ הֲוָה. בְּכָל מַלְכוּתָם מַלְכוּתָא דְּשָׁלִיט כְּמָה דְאִתְּמָר. וְדָא הוּא קְרָא כִּפְשָׁטֵיהּ.
ba hapasuk ve'amar, mi lo yira'acha melech hagoyim [n" hammelech ha'elyon lirdot bahem ulehalkotam vela'asot bahem retzono. ki lecha ya'atah, lira mimmecha lema'lah ulemattah. ki vechal chachmei hagoyim] - elleh shallitim gedolim hamemunnim aleihem. uvechal malchutam - bammalchut hahi shellema'lah, sheharei arba malchuyot sholetot yesh lema'lah, vesholetot birtzono al kal she'ar ha'ammim, ve'im kal zeh ein bahem sheia'aseh afillu davar katan ella kemo shetzivah otam, kemo shekatuv (dny'l d) vechirtzono oseh bitzva hashamayim uvedayarei ha'aretz. chachmei hagoyim - otam hamemunnim vehagedolim shellema'lah shechachematam hi mehem. uvechal malchutam - hammalchut hashalletet, kemo shenne'emar. vezeh hammikra kifshuto
ata kera ve'amar mi lo yira'acha melech hagoyim (n'' mlch ylo'h lrd'h lvn vlo'lk'h lvn vlm'vd vhvn r'vtyh. chy lch y'th ldchlo mnch l'ylo vtt. chy vchl chchmy hgvym) illein shallitin ravrevan di memannan alayeyhu. uvechal malchutam behahu malechu dil'eila. deha arba malkevavn shallitin it le'eila veshaletin bir'uteih al kal she'ar ammin. ve'im kal da leit behu deya'avid afillu millah ze'eira ella kemah depakkid lon dichtiv, (dny'l d) uchemitzbeyeh avid becheil shemaya vedayeyrei ar'a. chachmei hagoyim innun memannan veravrevan dil'eila dechachemeta dilhon minnayeyhu havah. bechal malchutam malchuta deshalit kemah de'ittemar. veda hu kera kifshateih
167 אֲבָל בְּכָל חַכְמֵי הַגּוֹיִם וּבְכָל מַלְכוּתָם - אֶת זֶה מָצָאנוּ בְּסִפְרֵי הָרִאשׁוֹנִים, שֶׁאוֹתָן מֶרְכָּבוֹת וּצְבָאוֹת, אַף עַל גַּב שֶׁנִּתְמַנּוּ עַל דִּבְרֵי הָעוֹלָם וּמִנָּה לְכָל אֶחָד לַעֲשׂוֹת פְּעֻלָּתוֹ, מִיהוּ [נִסְתָּר קָדוֹשׁ וְלֹא כִרְצוֹנוֹ] שֶׁיַּעֲשֶׂה שׁוּם אֶחָד מֵהֶם כָּמוֹךָ? בִּגְלַל שֶׁאַתָּה רָשׁוּם בְּעִלּוּי, וְאַתָּה רָשׁוּם בְּמַעַשְׂךָ מִכֻּלָּם. וְזֶהוּ מֵאֵין כָּמוֹךָ ה'. מִיהוּ נִסְתָּר קָדוֹשׁ שֶׁיַּעֲשֶׂה וְיִהְיֶה כָמוֹךָ לְמַעְלָה וּלְמַטָּה וְיִהְיֶה דוֹמֶה לְךָ בַּכֹּל? מַעֲשֵׂה הַמֶּלֶךְ הַקָּדוֹשׁ, שָׁמַיִם וָאָרֶץ. אֲבָל הֵם (ישעיה מד) תֹּהוּ וַחֲמוּדֵיהֶם בַּל יוֹעִילוּ. בַּקָּדוֹשׁ-בָּרוּךְ-הוּא כָּתוּב בְּרֵאשִׁית בָּרָא אֱלֹהִים וְכוּ', בְּמַלְכוּתָם כָּתוּב וְהָאָרֶץ הָיְתָה תֹהוּ וָבֹהוּ.
167 אֲבָל בְּכָל חַכְמֵי הַגּוֹיִם וּבְכָל מַלְכוּתָם. הַאי אַשְׁכַּחְנָא בְּסִפְרֵי קַדְמָאֵי, דְּאִנּוּן מַשִּׁרְיָין וְחַיָילִין אַף עַל גַּב דְּאִתְפַּקְּדָן עַל מִלִּין דְּעָלְמָא וּפַקִּיד לְכָל חַד לְמֶעְבַּד עֲבִידְתָּא, מָאן הוּא (סתימא קדישא ולא כרעותיה) דְּיַעֲבִיד שׁוּם חַד מִנַּיְיהוּ כָּמוֹךָ. בְּגִין דְּאַנְתְּ רָשִׁים בְּעִילוּיָא, וְאַתְּ רָשִׁים בְּעוֹבָדָךְ מִכֻּלְּהוּ. וְדָא הוּא מֵאֵין כָּמוֹךָ יְיָ, מָאן הוּא סְתִימָאָה קַדִּישָׁא דְּיַעֲבִיד וְלֶהֱוֵי כָּמוֹךָ עֵילָא וְתַתָּא. וִיהֵא דָּמֵי לָךְ (בכל) (בכולא), עוֹבָדָא דְמַלְכָּא קַדִּישָׁא שָׁמַיִם וָאָרֶץ, אֲבָל אִנּוּן (ישעיה מה) תֹּהוּ וַחֲמוּדֵיהֶם בַּל יוֹעִילוּ. בְּקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא כְּתִיב בְּרֵאשִׁית בָּרָא אֱלֹהִים וְגו', בְּמַלְכוּתָם כְּתִיב וְהָאָרֶץ הָיְתָה תֹהוּ וָבֹהוּ.
aval bechal chachmei hagoyim uvechal malchutam - et zeh matza'nu besifrei hari'shonim, she'otan merkavot utzeva'ot, af al gav shennitmannu al divrei ha'olam uminnah lechal echad la'asot pe'ullato, mihu [nisttar kadosh velo chirtzono] sheia'aseh shum echad mehem kamocha? biglal she'attah rashum be'illuy, ve'attah rashum bema'ascha mikullam. vezehu me'ein kamocha 'he. mihu nisttar kadosh sheia'aseh veyihyeh chamocha lema'lah ulemattah veyihyeh domeh lecha bakol? ma'aseh hammelech hakkadosh, shamayim va'aretz. aval hem (ysh'yh md) tohu vachamudeihem bal yo'ilu. bakkadosh-baruch-hu katuv bere'shit bara elohim vechu', bemalchutam katuv veha'aretz hayetah tohu vavohu
aval bechal chachmei hagoyim uvechal malchutam. ha'y ashkachna besifrei kadma'ei, de'innun mashiryayn vechayaylin af al gav de'itpakkedan al millin de'alema ufakkid lechal chad leme'bad avidtta, ma'n hu (stym kdysh vlo chr'vtyh) deya'avid shum chad minnayeyhu kamocha. begin de'ant rashim be'iluya, ve'at rashim be'ovadach mikullehu. veda hu me'ein kamocha adonay , ma'n hu setima'ah kadisha deya'avid velehevei kamocha eila vetatta. vihe damei lach (vchl) (vchvlo), ovada demalka kadisha shamayim va'aretz, aval innun (ysh'yh mh) tohu vachamudeihem bal yo'ilu. bekudesha berich hu ketiv bere'shit bara elohim vegv', bemalchutam ketiv veha'aretz hayetah tohu vavohu
168 אָמַר רַבִּי שִׁמְעוֹן לַחֲבֵרִים, בְּנֵי הִלּוּלָא זוֹ, כָּל אֶחָד מִכֶּם יְקַשֵּׁט קִשּׁוּט אֶחָד לַכַּלָּה. אָמַר לְרַבִּי אֶלְעָזָר בְּנוֹ, אֶלְעָזָר, תֵּן מַתָּנָה אַחַת לַכַּלָּה, שֶׁהֲרֵי מָחָר יִסְתַּכֵּל [הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא] [נ''א בָּהּ] כְּשֶׁיִּכָּנֵס לַחֻפָּה בְּאוֹתָם שִׁירִים וּשְׁבָחִים (אֶצְעָדוֹת וּצְמִידִים) שֶׁנּוֹתְנִים לָהּ בְּנֵי הַהֵיכָל לַעֲמֹד לְפָנָיו.
168 אָמַר רִבִּי שִׁמְעוֹן לְחַבְרַיָיא בְּנֵי הִלּוּלָא דָא, כָּל חַד מִנְּכוֹן יְקַשֵּׁט קִשּׁוּטָא חַד לְכַּלָּה. אָמַר לְרִבִּי אֶלְעָזָר בְּרֵיהּ. אֶלְּעָזָר הַב נְבַזְבְּזָא חַד לְכַּלָּה דְּהָא לְמָחָר אִסְתַּכַּל (קודשא בריך הוא) (נ''א בה) כַּד יֵעוּל לַחוּפָּה בְּאִנּוּן שִׁירִין וּשְׁבָחִין דְּיַהֲבוּ לָהּ בְּנֵי הֵיכָלָא לְקַיְּימָא קַמֵּיהּ.
amar rabi shim'on lachaverim, benei hillula zo, kal echad mikem yekashet kishut echad lakallah. amar lerabi el'azar beno, el'azar, ten mattanah achat lakallah, sheharei machar yisttakel [hakkadosh baruch hu] [n" bah] kesheiikanes lachupah be'otam shirim ushevachim (etz'adot utzemidim) shennotenim lah benei haheichal la'amod lefanav
amar ribi shim'on lechavrayay benei hillula da, kal chad minnechon yekashet kishuta chad lekallah. amar leribi el'azar bereih. elle'azar hav nevazbeza chad lekallah deha lemachar isttakal (kvdsh vrych hv) (n'' vh) kad ye'ul lachupah be'innun shirin ushevachin deyahavu lah benei heichala lekayeyma kammeih